PASURIA DHE EKONOMIA NE ISLAM - JUSUF KARDAVI

Përshkrimi:

Cdo shoqeri ka doktrinen e vet te vecante ekonomike, e cila perben filozofine, besetytnite dhe idealet e saja; veshtrimin e saj ndaj individit, pasurise dhe investimeve; idene e saj per fene dhe kete bote, si dhe per pasurine e varferine.

Te gjitha keto ndikojne ne marredheniet e saj me prodhimin e pasurise dhe menyrat e venies ne qarkullim te saj, si dhe ne distribuim dhe konsum.

Nga kjo buron sistemi ekonomik perkates.

Diskutimi mbi ekonomine islame po shtrihet gjithnje e me gjere, ndaj – nisur nga kjo – shume kerkime dhe libra jane bere e shkruar per te dhe fushat e saja.

Ndersa shume tema te tjera shkencore jane parashtruar per te perfituar tituj dhe grada te larta, si: magjister i shkences ose doktor i filozofise, etj.

Ne lidhje me rregullat themelore, neve na mjafton te pervetesojme nje koncept baze ne lidhje me rregullat themelore: koncept ky nga i cili themelimi i ekonomise eshte i bazuar ne shoqerine islame.

Rregullat me te rendesishme te kesaj (qe do t’i shpjegojme me gjeresisht ne vazhdim te ketij libri) jane:

• Konsiderimi i pasurise si begati e bujari ne duart e te drejteve (te devotshmeve);
• Pasuria i takon Allahut, njeriu eshte vetem nje mekembes ne te;
• Te qenet bashke per te punuar dhe ne perftimin e te mirave, duke e konsideruar ate si nje lloj adhurimi e perpjekje (xhihadi);
• Ndalimi i resurseve te perfitimeve te demshme;
• Njohja e pronesise private si dhe mbrojtja e saj;
• Privimi i individeve te pronesojne te mirat e domosdoshme per shoqerine;
• Moslejimi i pronareve te demtojne te tjeret;
• Investimi i mjeteve jo ne dem te moralit e te interesit publik;
• Arritja e pavaresimit te shoqerise;
• Maturia ne shpenzim; ndihmesa e ndersjelle (reciproke) mes pjesetareve te shoqerise; dhe,
• Ngushtimi i ndarjeve mes klasave.

Rregulla e pare ne themelimin e ekonomise islame perfshine percaktimin e vleres se pasurise e te realitetit te saj ne jeten shoqerore.

C’eshte e verteta: njerezit apo – thene me mire – ithtaret e feve dhe doktrinave te ndryshme, para ardhjes se Islamit ne formen perfundimtare, pasurine e konsideronin si burim te se keqes, ndersa varferine si burim te paqes.

Pervec kesaj, ajo konsiderohej si faktor i mireqenies trupore, ndersa kenaqesia e arrire nga konsumimi i te mirave – si ndotje e shpirtit dhe si pengese e ngritjes dhe lartesimit te tij.

Kjo prirje njihet ne filozofine brahmike ne Indi, ne doktrinen manikeiste ne Persi, si dhe ne krishterim (tek Ithtaret e Librit).

Ajo shpaloset qarte edhe ne sistemin e murgerise.

Po ashtu, edhe sistemet moderne: kapitalizmi dhe komunizmi, ekonomine e konsiderojne si te domosdoshme ne jete, kurse pasurine e konsiderojne si zot te individit e te shoqerise.

Por, Islami nuk i hedh nje veshtrim te tille pasurise e te mirave: perkundrazi, Islami – qe diametralisht dallon nga dy sistemet e siperpermendura (kapitalizmi dhe komunizmi) – paraqet nje kendveshtrim optimist dhe racional te perdorimit dhe menaxhimit te te mirave materiale (pasurise).  

Lexim të këndshëm!